Αναπτυσσόμενες δεξιότητες σίτισης του νηπίου σου

3 λόγοι να πιει από ποτήρι

Το ήξερες; Η παρατεταμένη χρήση μπιμπερό συνδέεται με μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης τερηδόνας και παχυσαρκίας. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) συνιστά τη διακοπή της χρήσης του μπιμπερό πριν από την ηλικία των 18 μηνών. 

Αν δεν έχεις ήδη μάθει στο μικρό σου να πίνει από ποτήρι, τώρα είναι μια καλή στιγμή να το δοκιμάσεις.

1. Μέχρι την ηλικία των 12 μηνών τα περισσότερα μωρά έχουν αναπτύξει τις δεξιότητες συντονισμού που απαιτούνται για να κρατήσουν ένα ποτήρι και να πιουν από αυτό.
2. Το μικρό σου είναι έτοιμο να πιει από ανοιχτό ποτήρι, αντί για κύπελλο με καπάκι ή στόμιο, ή μπορεί και να χρησιμοποιήσει ένα ποτήρι με καλαμάκι.
3. Τώρα που το μωρό σου έχει συμπληρώσει τα πρώτα του γενέθλια, μπορεί να πιει πλήρες αγελαδινό γάλα, ή μπορεί να πίνει ήδη γάλα ανάπτυξης, οπότε είναι καλή ιδέα να εισαγάγεις ταυτόχρονα τη χρήση του ποτηριού.

Ποιο γάλα και πότε;

Ποιο; Με το αγελαδινό γάλα να αποτελεί πλέον επιλογή για το νήπιό σου, ίσως να αναρωτιέσαι ποιο γάλα να επιλέξεις. Το πλήρες (σε λιπαρά) αγελαδινό γάλα είναι η κατάλληλη επιλογή για τα νήπια αυτής της ηλικίας. Το ειδικά σχεδιασμένο γάλα ανάπτυξης αποτελεί επίσης μια επιλογή. Εναλλακτικές μορφές μη ζωικού γάλακτος, όπως γάλα σόγιας, αμυγδάλου, ρυζιού και καρύδας, ενδέχεται να μην περιέχουν αρκετή πρωτεΐνη και ασβέστιο για να καλύψουν τις ανάγκες του νηπίου σου που βρίσκεται στην ανάπτυξη. Μπορεί μάλιστα να αποτελούν πηγή περιττής πρόσθετης ζάχαρης με τη μορφή αρωματικών ουσιών. Συμβουλεύσου τον επαγγελματία υγείας σου προτού επιλέξεις αυτές τις μη ζωικές μορφές γάλακτος.

Πότε; Οι περισσότεροι επαγγελματίες υγείας συνιστούν την εισαγωγή του αγελαδινού γάλακτος σε ηλικία περίπου 12 μηνών. Μπορεί να σε συμβουλεύσουν να εισάγεις σταδιακά το αγελαδινό γάλα αναμειγνύοντάς το με το μητρικό. Συμβουλεύσου τον επαγγελματία υγείας σου εάν έχεις οποιαδήποτε επιφύλαξη.

Γιατί; Το λίπος είναι ένα σημαντικό και απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για τη διατροφή του νηπίου σου. Το πλήρες γάλα περιέχει περίπου ενάμισι κουταλάκι του γλυκού λίπος ανά φλιτζάνι, σε σύγκριση με το ένα μόλις κουταλάκι του γλυκού ανά φλιτζάνι που περιέχει το γάλα χαμηλών λιπαρών (2%). Παρόλο που μπορεί να επιλέξεις γάλα χαμηλών λιπαρών για εσένα, να θυμάσαι ότι το νήπιό σου χρειάζεται το λίπος που υπάρχει στο πλήρες γάλα για να αναπτυχθεί με υγεία.

Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνεις όταν αρχίσει να πίνει από ποτήρι

Έως τώρα το παιδί σου απολαμβάνει την αυτονομία που κατακτάει σιγά-σιγά τρώγοντας μόνο του με τα χέρια του. Η χρήση του ποτηριού είναι μια ακόμα δεξιότητα στην πορεία που ακολουθεί καθώς μαθαίνει να τρώει μόνο του.

Χρησιμοποίησε μικρά ποτηράκια για νήπια και γέμισέ τα. Αυτό θα διευκολύνει το παιδί σου να κατακτήσει τη δεξιότητα να πίνει από ποτήρι, καθώς δεν θα χρειάζεται να κάνει μεγάλη κίνηση για να το γείρει.

Μην ανησυχείς εάν ρίξει ή του πέσει το ποτήρι όταν έχει τελειώσει — αυτός είναι ο τρόπος του να σου πει ότι ήπιε αρκετά.

Να έχεις υπομονή και να επιτρέψεις στο παιδί σου να κάνει πολλή εξάσκηση. Στο τέλος θα τα καταφέρει.

Μη βιάζεσαι και μην το πιέζεις να πιει πιο γρήγορα. Αυτό δεν θα το βοηθήσει να αναπτύξει τη δεξιότητα πιο γρήγορα.

Προετοιμάσου για διαρροές — ειδικά όταν μαθαίνει να πίνει από ανοιχτό ποτήρι. Είναι πολύ πιθανό να χυθούν υγρά και στα τρία στάδια της διαδικασίας: —Όταν φέρνει το ποτήρι στο στόμα του, όταν πίνει και όταν απομακρύνει το ποτήρι από το στόμα του. 

Μην εκνευρίζεσαι εάν λερώσει. Είναι και αυτό μέρος της εμπειρίας μάθησης.

Επίλεξε πλαστικά ποτήρια που είναι εύκολο να τα κρατήσει.

Μην αφήνεις το νήπιο να κρατάει μαζί του το ποτήρι όπου πηγαίνει.

Δίνε του ένα ποτήρι νερό μαζί με τα γεύματα και κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Μην το βάζεις για ύπνο μαζί με το ποτήρι.

Χρησιμοποίησε ποτήρια με χωρητικότητα 120-180 ml, που είναι η κατάλληλη ποσότητα για την ηλικία και το μέγεθός του.

Μην ανησυχείς εάν το νήπιό σου δεν έχει επιδείξει ακόμα όλες αυτές τις δεξιότητες. Κάθε παιδί αναπτύσσεται με διαφορετικό ρυθμό.

Η σημασία του νερού

Μέχρι τα πρώτα του γενέθλια το μητρικό γάλα και το νερό ήταν τα μόνα υγρά που συστήνονταν. Κι αυτό επειδή το μητρικό γάλα, μαζί με μια ισορροπημένη διατροφή, παρείχε στο μωρό σου όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόταν. Τώρα που έγινε ενός έτους, εκτός από μητρικό γάλα και νερό, μπορείς επίσης να του δίνεις πλήρες αγελαδινό γάλα και ειδικά σχεδιασμένο γάλα ανάπτυξης.

Το νερό…

…ενυδατώνει Πέρα από την ουσιαστική συνεισφορά του σε όλες τις σωματικές λειτουργίες, το νερό συμβάλλει επίσης στη σωστή ενυδάτωση του νηπίου σου.

…δεν έχει θερμίδες Το νερό δεν περιέχει καθόλου θερμίδες, με αποτέλεσμα όλες οι ενεργειακές ανάγκες του νηπίου σου να μπορούν να προέρχονται από θρεπτικές τροφές, το μητρικό γάλα και το αγελαδινό γάλα.

…είναι ασφαλές για τα δόντια Καθώς δεν περιέχει καθόλου ζάχαρη, το νερό δεν φθείρει τα δόντια του νηπίου σου.

Ορισμένοι γονείς και φροντιστές δίνουν στα νήπια ποτά με προσθήκη ζάχαρης ή άλλα αναψυκτικά. Αυτά, όμως, μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και στα δόντια του παιδιού σου.

Τα αναψυκτικά μπορεί να…

…έχουν πολλές θερμίδες Τα ποτά με ζάχαρη ως γλυκαντικό περιέχουν μεγάλο αριθμό θερμίδων. Η κατανάλωση πολλών αναψυκτικών σημαίνει ότι το νήπιό σου παίρνει περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται σε καθημερινή βάση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε επιβλαβή για την υγεία αύξηση βάρους.

…έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη Τα ανθρακούχα ποτά, οι χυμοί και τα νερά με γεύσεις μπορεί να περιέχουν μεγάλη ποσότητα πρόσθετης ζάχαρης. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τη μείωση της πρόσληψης «ελεύθερων σακχάρων» (στα οποία περιλαμβάνεται και η ζάχαρη που υπάρχει στους άγλυκους χυμούς φρούτων και στα smoothies) από την καθημερινή διατροφή τόσο των ενηλίκων όσο και των παιδιών.

…είναι επιβλαβή για τα δόντια Τα πρόσθετα σάκχαρα στα ποτά μπορούν να προκαλέσουν τερηδόνα. Τα βακτήρια που υπάρχουν φυσιολογικά στο σάλιο του νηπίου σου αντιδρούν με τα σάκχαρα και παράγουν οξέα που μπορούν να φθείρουν τα δόντια. Για να το βοηθήσεις να έχει υγιή ούλα και δόντια, θυμήσου να βουρτσίζεις τα δόντια του μικρού σου δύο φορές την ημέρα. Χρησιμοποίησε μια μικρή ποσότητα (σε μέγεθος κόκκου ρυζιού) φθοριούχου οδοντόκρεμας ειδικά σχεδιασμένης για νήπια. 

Δώσε το καλό παράδειγμα επιλέγοντας υγιεινά ροφήματα και για εσένα την ίδια. Αν το μικρό σου σε βλέπει να απολαμβάνεις το νερό, είναι πιο πιθανό να πιει κι αυτό νερό. Ο χυμός δεν είναι απαραίτητος στη διατροφή του νηπίου σου. Η κατανάλωση ολόκληρου του φρούτου αποτελεί καλύτερη επιλογή. Εάν, όμως, αποφασίσεις να του δώσεις χυμό, ακολούθησε τις παρακάτω συμβουλές:

• Επίλεξε 100% φυσικούς χυμούς και απόφυγε τα «φρουτοποτά» και τα «ποτά από χυμούς φρούτων», που μπορεί να περιέχουν πρόσθετα σάκχαρα (και μικρή ποσότητα αληθινών φρούτων).

• Μη δίνεις στο νήπιό σου περισσότερα από 120 ml χυμό την ημέρα.

• Κάνε τον χυμό μέρος ενός γεύματος ή ενός σνακ.

Τα απαραίτητα για το οικογενειακό γεύμα

Η προετοιμασία αποτελεί βασικό στοιχείο για να είναι ένα γεύμα ευχάριστο για όλη την οικογένεια. Είναι εξίσου σημαντικό να σκεφτείς το πώς προσφέρεις το φαγητό στο παιδί σου όσο και το τι του προσφέρεις. Δημιούργησε ένα ζεστό, περιποιητικό κλίμα, χωρίς να πιέζεις το παιδί σου να φάει. Τα παρακάτω αντικείμενα θα σε βοηθήσουν να νιώσεις πιο άνετα και χαλαρά, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα έχεις την ευκαιρία να ασχοληθείς και να αλληλεπιδράσεις με το μικρό σου για να μοιραστείτε την εμπειρία του οικογενειακού γεύματος.

• Καρεκλάκι φαγητού

Φρόντισε για την ασφάλεια του μικρού σου, βάζοντάς το σε ένα καρεκλάκι φαγητού τοποθετημένο δίπλα στο οικογενειακό τραπέζι. Να θυμάσαι ότι η προσοχή του αποσπάται μετά από ένα χρονικό διάστημα, οπότε ίσως να μην μπορεί να κάθεται εκεί για πολλή ώρα. Μια καλή ιδέα είναι να περιμένεις μέχρι να ετοιμαστεί το φαγητό του (και να κρυώσει αρκετά ώστε να το φάει) πριν το βάλεις να κάτσει στο καρεκλάκι.

• Χαλάκι ή κάλυμμα δαπέδου

Το μικρό σου ακόμα μαθαίνει να τρώει μόνο του, οπότε μην εκπλαγείς αν κάποιο κομμάτι φαγητού δεν φτάσει στον στόχο του και καταλήξει στο πάτωμα. Μπορεί επίσης να δείχνει περισσότερο ενδιαφέρον στο παιχνίδι με το φαγητό του παρά στην κατανάλωσή του. Είναι απολύτως φυσιολογικό. Εάν αρχίσει να πετάει το φαγητό ή τα σκεύη, μάλλον σημαίνει ότι τελείωσε. Θύμισέ του ότι δεν επιτρέπεται να πετάει πράγματα. Εάν συνεχίσει, βγάλ’ το από το καρεκλάκι φαγητού και ενημέρωσέ το ότι μπορεί να συνεχίσει να παίζει, απλώς όχι με το φαγητό του.

• Σαλιάρα

Ενθάρρυνε το νήπιό σου να φάει μόνο του, ακόμα και αν δεν έχει κατακτήσει πλήρως τις δεξιότητες χρήσης μαχαιροπίρουνων. Ίσως να μπορεί να βάλει το φαγητό στο κουτάλι, αλλά να μην μπορεί να το βάλει όλο στο στόμα του χωρίς να χυθεί. Προστάτευσε τα ρούχα του με μια σαλιάρα ή ένα κάλυμμα και δώσε του έναν συνδυασμό από τροφές που μπορεί να πιάσει με τα δάχτυλα και τροφές που μπορεί να προσπαθήσει να φάει μόνο του με το κουτάλι.

• Πανάκι ή μωρομάντηλα

Τα νήπια ανακαλύπτουν τις νέες τροφές και υφές χρησιμοποιώντας όλες τους τις αισθήσεις. Είναι απολύτως φυσιολογικό να θέλουν να ακουμπήσουν, να αλείψουν και να ζουλήξουν τις τροφές αντί να τις φάνε. Άφησέ το να εξερευνήσει και να λερώσει κατά τη διάρκεια του γεύματος. Και όταν τελειώσει, μπορείς να ασχοληθείς με το καθάρισμα.

• Εκπαιδευτικό ποτηράκι ή/και καλαμάκι

Πρόσφερέ του γάλα ή νερό σε ποτήρι με κατάλληλο μέγεθος και λαβές για εύκολο κράτημα. Μπορείς να δοκιμάσεις ένα εκπαιδευτικό ποτηράκι με στόμιο (ελεύθερης ροής αντί για βαλβίδα), αλλά έχε ως στόχο τη χρήση ανοιχτού ποτηριού ή ακόμα και ποτηριού με καλαμάκι. Αυτό θα βοηθήσει το μικρό σου να μάθει να πίνει γουλιές αντί να πιπιλάει.

• Μαχαιροπίρουνα για νήπια

Τα μικρά χεράκια χρειάζονται μικρά κουτάλια, πιρούνια και μαχαίρια (μη κοφτερά). Τα μαχαιροπίρουνα με λαβές για εύκολο κράτημα μπορούν να διευκολύνουν τον χειρισμό τους από το νήπιο.

• Υπομονή!

Το μικρό σου είναι απασχολημένο με την εκμάθηση μιας δεξιότητας που θα έχει για μια ζωή και χρειάζεται να εξασκηθεί με τον δικό του ρυθμό. Πιθανότατα θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο από την υπόλοιπη οικογένεια για να τελειώσει το γεύμα του, οπότε προσπάθησε να μην το πιέζεις να βιαστεί. Διατήρησε την ατμόσφαιρα ευχάριστη και εκμεταλλεύσου την ευκαιρία για να απολαύσετε μια συζήτηση ως οικογένεια. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασκήσει ταυτόχρονα τόσο τις δεξιότητες σίτισης όσο και τις κοινωνικές δεξιότητες.

Μην ξεχνάς ότι ο τρόπος με τον οποίο προσφέρεις φαγητό στο νήπιό σου είναι σημαντικός!

Παρόλο που το νήπιό σου γίνεται όλο και πιο αυτόνομο στο τραπέζι, ο τρόπος που το ταΐζεις ως γονέας εξακολουθεί να είναι σημαντικός για τη μελλοντική του υγεία. «Η ανατροφή από υποχωρητικούς ή αμέτοχους γονείς έχει συσχετιστεί με υψηλότερο σωματικό βάρος των παιδιών», εξηγεί η Lisa Fries, κάτοχος διδακτορικού διπλώματος, Ειδική σε θέματα Επιστήμης της συμπεριφοράς η οποία εργάζεται στο Ερευνητικό Κέντρο της Nestlé στην Ελβετία. «Το στιλ σίτισης με βάση τη διάθεση του μωρού (responsive feeding) συνδέεται με πιο υγιή αύξηση βάρους και διατροφική πρόσληψη στα παιδιά. Για τα νήπια, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προσφέρεις ποικιλία τροφών σε ένα ζεστό, περιποιητικό περιβάλλον και να υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες φαγητού κατά τις οποίες θα επιδεικνύεις συνέπεια ως προς τις προσδοκίες (όπως το φαγητό στο τραπέζι). Όπως πάντα, είναι σημαντικό να ανταποκρίνεσαι στα σημάδια πείνας και κορεσμού του νηπίου σου». Επομένως, μην ξεχνάς να ακολουθείς τις αρχές της σίτισης με βάση τη διάθεση του μωρού. Διάβασε το Τι σημαίνει responsive feeding το Τρόποι να ταΐσεις ένα μωρό για χρήσιμες συμβουλές σχετικά με τις καλές πρακτικές σίτισης του μικρού σου.